Düşeyara İçinde Dolaylı (Indirekt) Fonksiyonu Kullanımı
Düşeyara İçinde Dolaylı (Indirekt) Fonksiyonu Kullanımı
Düşeyara fonksiyonu, özellikle veri tablolarında belirli kriterlere göre arama yaparken faydalıdır.
Dolaylı fonksiyonu ise bir hücreye doğrudan değil, dolaylı olarak başvurarak veri almayı sağlar.
Örneğin, “B2” hücresine dolaylı olarak başvurmak için yazılır ve bu, B2 hücresindeki değeri döndürür.
=DOLAYLI(“B2”)
Dipnot: (“ ”)metinsel değer anlamını taşır
Dolaylı fonksiyonu , Düşeyara fonksiyonu ile birlikte kullanıldığında, belirli bir kriter (örneğin, isim) ile eşleşen hücre değerine erişim sağlanır. Bu sayede , farklı kriterlere göre veri ararken oldukça yararlıdır.
Örnek Senaryo: Satış Komisyonlarının Hesaplanması
Bir çalışanın satış rakamlarına göre komisyon oranlarını belirlemek istediğinizi düşünelim. Her çalışanın ismi ve satış rakamları üzerinden dinamik bir hesaplama yapmak için DÜŞEYARA ve DOLAYLI fonksiyonlarını kullanabilirsiniz. Bu yöntemde, komisyon oranları çalışanın satış performansına göre değişir.
Bu örnekte yer alan 1.tablomuzu inceleyecek olursak B sütununda yer alan Employee ID kısmında kişilerin isimleri, departman numaraları ve sicil kodlarının yer aldığı bir kodlama var. C sütununda ay bilgisi, D sütununda ise satış adetlerine ilişkin bir rakam var. Bizden E sütununda komisyon yüzdelerinin bulunması isteniyor.
Ancak 2.tablomuzu incelediğimiz komisyon yüzdeleri kişi bazında farklı olduğunu tespit ediyoruz. Mesela eğer ki Anuzay isimli kişi 0-100 arasında satış yaptıysa %1, 100 İle 500 arasında satış yaptıysa %2 , 500 ile 1000 arasında yaptıysa %5, 1000 ve üzerine %10 komisyon alıyor.
Bu yüzden düşeyara formülünü tek başına kullanamayız. Çünkü Anuzaj, Mikolay, Piotr gibi birden fazla kriterimiz var.
Bunun gibi bir tabloyu başka bir tablo ya da dizi içerisindeki bir alandan dinamik olarak veri getirmek istediğimiz durumlar için alan tanımlaması yapıyoruz.
Başlıklar hariç Anuzaj, Mikolay, Piotr isimli tablo sayısal verilerini seçip ad kutusuna alan tanımlarını yapıyorum.
Eğer istersek tanımlamış olduğumuz alan adlarını , formüller menüsü sekmesindeki ad yöneticisi menüsünden görüntüleyebilirim.
Alan adlarını tablo isimlerine göre tanımladıktan sonra, eğer bir hücreye gelip =DOLAYLI(“Anuzaj”) formülünü yazıp enter tuşuna basarsanız, Excel “Anuzaj” adıyla tanımlı tabloyu otomatik olarak tanır ve tablo değerlerini getirir.
Tablomuzun alan adları Employee Id kısmında altçizgiden önce geldiği için , altçizgiden önce gelen isimleri bulmalıyım. Bunun için BUL formülüne başvurabilirim.
=BUL(“_”;B3)
=BUL(“_”;B3) formülü alt çizgiyi de dahil edeceği için sonuna -1 demeliyim. Bu formül bize altçizgiden önceki karakter sayısını verdi.
Peki ismi getirmek için hangi formülü kullanmalıyım. Bu noktada SOLDAN formülü işimize yarar.
=SOLDAN(B3; BUL(“_”;B3)-1) formülü ile tablo isimleri getirdim. Bu sayede DÜŞEYARA formülünün başvuracağı tablo ismini yakalamış oldum.
Şimdi gelelim parçaları birleştirmeye!
İlk olarak tablolar arası eşleşme yapacağımız arama değerimiz olan satış rakamları tablomuzun D3 hücresinde yer aldığı için =DÜŞEYARA(D3; ile formülüme başlıyorum.
Daha sonrasında ;DOLAYLI(SOLDAN(B3; BUL(“_”;B3)-1); ile devam ediyorum. Bu kısım bize alan adı tanımlaması yaptığımız tablomuz üzerinden arama yapmamıza yardımcı olacak.
2.Tablomuzun 2. sütununda yer alan komisyon değerlerini getireceğimiz için sütun_indis_sayısına ;2; yazıyorum
Ad tanımlama yaptığımız ikinci tablolarımızda değerler aralıkları ile belirtildiğinden yaklaşık eşleme kullanmam gerekiyor. Bu nedenle ; 1) yazıyorum ve parantezimi kapatıyorum. Bu sayede satış rakamına göre en küçük yakın değere göre eşleşme sağlanacak.
Eğer tam eşleşme yapmam gerekseydi “0” kullanacaktım.
Birleştirecek olursak ;
FORMÜLÜMÜZ:
=DÜŞEYARA(D3;DOLAYLI(SOLDAN(B3; BUL(“_”;B3)-1);2;1)
Formülümü aşağı sürüklediğimde isim ve satış rakamı bazında komisyon oranlarını buluyorum.
SONUÇ
DOLAYLI ve DÜŞEYARA fonksiyonlarını birlikte kullanarak çalışanların satış performanslarına göre komisyon oranlarını hesaplamak gibi karmaşık bir işlemi, farklı kriterlere göre kolayca yönetebilirsiniz. DOLAYLI fonksiyonunun sağladığı esneklik sayesinde, veri tablolarınızda dinamik aralıklar tanımlayarak verileri daha etkili bir şekilde analiz edebilir ve yönetebilirsiniz. Bu yöntem, Excel’deki veri analiz süreçlerinizi daha verimli ve esnek hale getirir, karmaşık veri setlerinde bile hızlı ve doğru sonuçlar elde etmenizi sağlar.
Yazar: Nilay Baş
