Ekonomi Yalanları
Yıl 1971, meşhur gösteri salonu ilk gösterisine başlıyor. Las Vegas müdavimleri ceplerindeki paralara göre koltuklarına oturuyorlar. Tıklım tıklım, heyecan dolu ancak hiç kimsenin çıt çıkarmadığı bir ortamdan bahsediyorum. Lazer gösterisi ilk defa burada gerçekleştiriliyor. İnanılmaz ışıklar, muhteşem dekorlar ve hepsi birbirinden elit bayanlar ve baylar diyerek gösteriye başlanıyor.
Oldukça uzun boylu, renkli gözlü, saçları ve sakalları uzun, her haliyle tam bir gösteri adamı beliriyor, sessizliğin ardından. Sahnenin tam ortasında duran ahşap masanın önüne geliyor adamımız. Ardından iki güzel bayan sahneye giriyorlar. Bayanlardan birinin elinde şapka, diğerinin elinde ise siyah bir sopa bulunuyor. Ellerindekini getirip masaya bırakıyorlar. Onlar sahnenin arkasına doğru ilerlerken, adamımız masaya yaklaşıyor. Şapkayı insanlara doğru tutuyor. Elini şapkanın içine sokuyor ve içinde bir şey olmadığını seyircilere gösteriyor.
Salonda yer alan izleyiciler büyük heyecan içinde ne olacağını merak ediyorlar. Nefes sesi bile olmayan salonda bir anda uğultu baş gösteriyor. En önde oturan birkaç kişinin kendi aralarında tartıştıkları görülüyor. Biri diyor ki, şapkadan tavşan çıkacak. Diğeri ise hayır kuş çıkacak diyor. Bir diğeri ise kedi çıkacak diyor. Hangisinin haklı olduğunu bilmek, sadece gösterisini yapan sihirbaza kalıyor. Gösterinin neticesinde ise hiç kimsenin tahmin etmediği olay gerçekleşiyor. Şapkadan hiçbir şey çıkmıyor. Büyük olay gerçekleşiyor ve şapka ortadan kayboluyor. Sihirbaz tüm gücüyle bağırıyor; “Hat Trick”!!!
Daha önce kimsenin izlememiş olduğu bu numara büyük heyecan uyandırıyor. Yükselen adrenalin ise ellerin birbirine teması ile alkış olarak kopuyor.
Bu hikayedeki oyuncuları gelin günümüze getirelim. Tahmin etmişsinizdir; Adamımız Amerika’dır. Amerika ise Soros’tur, Roubini’dir vs. Peki sahneye gelen kızlar? Elinde şapka olan kızımız tüm Dünya ekonomisi iken, çubuk taşıyan kızımız FED’dir. Yani Amerika Merkez Bankasıdır.
İzleyiciler ise bizleriz. Ancak bizlerde kendi içimizde bazı kollara ayrılıyoruz. Mesela en önde oturup tahminlerini beyan eden ve aralarında tartışanlar, her gün hatta her an ekonomi konulu TV, Radyo ve Gazete köşelerinde yorumlarını dinlediğimiz ya da okuduğumuz insanlardır. Hiç birinin dediği aynı değildir. Hatta hiç birinin tahmini “tahminsel” değildir. Sadece geçmişte izlemiş oldukları gösterilerden yola çıkarak benzetme yoluyla fikir beyan etmektedirler.
Aslına bakarsanız bu tahminlerin tamamı ya yalan ya da farklı çıkarlara hizmet eden beyanlardır bence. Özellikle TV’lerde yer alan ve şuan önümde açık olan ekonomi programlarında yorum yapanların durumu, o gösterideki seyircileri doğrudan çağrıştırıyor. Biri Altın fiyatları kısa vadede düşmez diyor, biri Altın artık güvensiz diyor bir diğeri ise Altın’ın tarihçesini anlatıyor. Neye inanacağımız bize bağlıdır. Ancak aklımızı bulandırmayın üstadlar. Ya gidin sihirbazla arkadaş olun ve sonucu öğrenemeseniz de en azından olabileceklerin ihtimal aralığını daraltın, ya da konuşmayın.
Avrupa Ekonomi Konferansında zengin bir ekonomistin Türkiye temsilcisine ne dediğini biliyor musunuz? Aynen şu soruyu sormuştur; BIST-30 kaç para?
Ekonomi ile ilgili olan herkesin önünde açık olan programların hangi kaynaktan beslendiğini biliyor musunuz? Bloomberg ve Reuters. İstenirse, verilerin Türkiye’ye hatta herhangi bir başka ülkeye gecikmeli olarak gönderilebileceğini ve bu sayede arbitrajdan bizleri sömürebileceklerini biliyor musunuz?
Şapka sihirbazın, sopa sihirbazın, masa sihirbazın hatta gösteri salonu tamamen sihirbazındır. Siz bilet paranızı verin ve bütçenize göre oturun koltuklara. Anın tadını çıkarın. Çünkü bu gösterinin tek kazananı sihirbaz olacaktır…
